Op zaterdag 3 januari 2026 organiseert Museum Martena een bijzondere publieksdag rond de restauratie van het mechanische kunstwerk Salomo’s Oordeel. Bezoekers krijgen die dag de zeldzame gelegenheid om van dichtbij te zien hoe dit historische object onder handen wordt genomen. De restauratie vindt live plaats in het museum en is toegankelijk voor alle bezoekers.
Salomo’s Oordeel is een uitzonderlijk mechanisch kunstwerk van de Friese uitvinder Jan Elzinga. Rond 1900 bracht hij het Bijbelse verhaal van koning Salomo op vernieuwende wijze tot leven. Geïnspireerd door een bezoek aan een wassenbeeldenmuseum besloot Elzinga zijn vaste baan bij een kluizenfabriek op te zeggen. In een kamer in het huis van zijn moeder werkte hij een jaar lang aan een mechanisme dat beweging en verhaal combineerde. Met het voltooide werk trok hij langs markten en kermissen, waar hij zelf het verhaal vertelde terwijl het kunstwerk in werking was.
Na deze rondreizende periode raakte het kunstwerk in vergetelheid. Het stond jarenlang opgeslagen op zolder en werd in de jaren zeventig eenmaal gerestaureerd. Sindsdien is Salomo’s Oordeel echter niet meer werkend getoond. Museum Martena wil daar nu verandering in brengen en het kunstwerk opnieuw tot leven wekken.
De restauratie wordt uitgevoerd door twee gerenommeerde vakmensen. Bill Wei, voormalig senior onderzoeker van het Rijkserfgoed laboratorium, hij werkt samen met Cees Dekker, schipper van de Bruinvisch en bekend om zijn brede kennis van mechanische constructies. Gedurende de dag zijn beide restauratoren aanwezig om toelichting te geven en vragen van bezoekers te beantwoorden.
Het doel van de restauratie is om Salomo’s Oordeel nog eenmaal volledig te laten functioneren. Vanwege de kwetsbaarheid van het object zal dit een eenmalige uitvoering zijn. Museum Martena laat deze bijzondere gebeurtenis vastleggen op film. Deze opname zal later permanent bij het kunstwerk worden vertoond.
Bezoekers kunnen op zaterdag 3 januari de gehele dag de restauratie volgen. De toegang tot deze live restauratie is inbegrepen bij de reguliere entreeprijs van het museum.
