Kopstukken
Portretten uit een privécollectieDe tentoonstelling Kopstukken is van 22 juni tot en met 27 oktober te zien in Museum Martena in Franeker.In de hoofdrol portretten door voornamelijk Friese kunstenaars. Bij de tentoonstelling verschijnt een boekjeals begeleider voor elke bezoeker.Het woord kopstuk wordt in Friesland vaak gebruikt om een koppig persoon aan te duiden. Dat past goed bij deze verzameling eigenzinnige portretten van Friese origine.
Een particulier verzamelaar uit Friesland vatte een grote passie op voor de Friese schilderkunst. De collectie die hij in de loop van veertig jaar bij elkaar gebracht heeft is een dwarsdoorsnede van wat de Friese kunst vanaf 1920 te bieden heeft. Museum Martena heeft een keuze gemaakt uit de portretten uit deze bijzondere verzameling, het zijn zelfportretten, portretten van andere Friese kunstenaars, maar ook portretten van onbekende Friezen. Er is een rijke verscheidenheid aan werk van Friese kunstenaars te zien, zoals Sjoerd de Vries, Douwe Elias, Boele Bregman, Tjibbe Hooghiemstra en vele anderen.
Museum Martena is bij uitstek een portrettenmuseum. Hier is ook de bijzondere verzameling professorenportretten te bewonderen afkomstig van de universiteit van Franeker (1585-1811). Op de bel-etage van het stadskasteel uit 1500 is een portrettengalerij te zien met inwoners van het kasteel en andere vermaarde Franeker inwoners. De 20ste en 21ste eeuwse portretten uit deze privéverzameling zullen zich dus zeker op hun gemak voelen in deze omgeving.
Portret van een verzamelaar
Hoewel de verzamelaar liever niet op voorgrond treedt zijn er toch twee portretten van hem in deze tentoonstelling te bewonderen. Pico van de Werken beeldde hem af in een kleurig schilderij. Dat past goed omdat de verzamelaar letterlijk en figuurlijk een kleurrijke persoon is
Zelfportretten
Je eigen gezicht is altijd in de buurt als je een portret wilt schilderen. Vandaar dat voor veel kunstenaars het zelfportret een geliefd genre is. Grote schilders als Rembrandt en Van Gogh vereeuwigden hun eigen gezicht. Het geeft ons als beschouwer de indruk dat we deze kunstenaars echt leren kennen, we kunnen ze recht in hun ogen kijken en daardoor misschien wel in hun ziel.
Kunstenaars in de hoofdrol
Als je bent uitgekeken op je eigen gezicht, kun je altijd een collega vragen om voor je te poseren. In deze tentoonstelling een paar mooie voorbeelden van kunstenaars die collegakunstenaars portretteren. Sjoerd de Vries en Meta van Hulsen portretteerden elkaar. Een apart geval is Koos Dalstra die zijn bentgenoot Joost Zwagerman portretteerde. Beide waren lid van de kunstenaarsgroep De Maximalen die in de jaren tachtig furore maakte. Zwagerman als dichter en schrijver en Dalstra als dichter en beeldend kunstenaar.
Kopstukken
Er zijn ook portretten die niet van bekende mensen zijn, misschien zijn sommige van deze werken ook niet bedoeld als portret. Wat de schilderijen gemeen hebben is dat ze een gezicht in de hoofdrol hebben. Het portret van de struise mevrouw Bijlenga heeft ongetwijfeld boven haar bank gehangen in een mooi ingerichte woonkamer. De Verleider van Boele Bregman lijkt eerder een diepe emotie die is toevertrouwd aan het schilderdoek dan een portret van een bestaande persoon.
