Mogelijk kent u de stadsplattegronden (gravures) van Leeuwarden en Franeker die Pieter Bast in 1603 en 1598 heeft gemaakt. De zwart/wit plattegrond laat de Friese steden in detail zien zoals ze er aan het einde van de Middeleeuwen eruit zagen. De plattegronden zijn tegenwoordig via het Internet in hoge resolutie, maar niet ingekleurd te downloaden.
Marcus Laman heeft de afgelopen maanden op digitale wijze twee andere plattegronden van Pieter Bast met moderne, frisse kleuren ingekleurd. Hij is begonnen met zijn geboortestad Leiden 1600 en daarna Amsterdam 1599 handmatig helemaal digitaal ingekleurd. Op dit moment zijn de kaarten van Leeuwarden en Franeker afgerond. Dit heeft hij allemaal gedaan vanuit zijn interesse in oude stadskaarten, maar ook zijn werkzaamheden die hij verricht als adviseur ruimtelijk erfgoed hebben hem aangespoord deze inteken klus uit te voeren.
Het resultaat is -al zegt hij dat zelf- verbluffend!
Tijdens het werk aan de plattegrond van beide steden kwam hij op de kaarten regelmatig details tegen die hem verblijdden, verbaasden en soms zijn wenkbrauwen deden fronsen. Zo is de manier waarop Pieter Bast deze kaarten heeft gemaakt bewonderingswaardig, wetende dat dit de eerste betrouwbare weergaven van Leeuwarden en Franeker zijn. De weergave van Leeuwarden is gebaseerd op metingen van Sens en verkenningen van Bast zelf. Hij heeft in de zomer van 1598 (Franeker) en 1602 weken (Leeuwarden) door de straten gelopen om huizen tellen en om belangrijke gebouwen te tekenen. Hij beklom kerktorens om een vogelvluchtperspectief te benaderen. En tot slot heeft hij in de wintermaanden alles in spiegelbeeld getekend door in een waslaag op een koperen plaat lijntjes te trekken.
Marcus Laman heeft er voor gekozen om de digitale plattegronden met moderne, frisse kleuren te verfraaien. Door de blauw gekleurde grachten en frisgroen voor het loof, wordt het duidelijk hoe waterrijk en groen de Middeleeuwse steden zijn geweest.
Het interessante van deze plattegronden is niet alleen zijn gedetailleerdheid of nauwkeurigheid, maar de plattegronden laten ook een uniek beeld zien van een stad die nog een laatmiddeleeuwse sfeer ademt. De Leeuwarden zou in de Gouden Eeuw met een nieuwe bastions versterkt worden, maar groeide daarna tot de 19de eeuw niet meer. De veste op de plattegrond van Franeker is tot op de dag van vandaag in tact gebleven. Voor beide steden geldt dat de bebouwing in de loop der eeuwen binnen de veste verdichtte waardoor de vele binnentuinen en boomgaarden uiteindelijk verdwenen. Marcus denkt dat deze fullcolour stadskaarten een inspiratiebron kunnen zijn om onze steden te verduurzamen en te vergroenen.
Marcus Laman heeft het voornemen om deze kaarten in een kleine oplage op formaat 70×50 cm. voor de geïnteresseerden beschikbaar te stellen.
