De dieetcoach
Histamine-intolerantie
De afgelopen tijd krijg ik steeds meer mensen met een voedselintolerantie op het spreekuur. Eén van de boosdoeners is een teveel aan histamine. Histamine is een biogene amine die het lichaam zelf aanmaakt, maar soms toch tot klachten kan leiden. Deze klachten zijn heel divers: benauwdheid, diarree, eczeem, hartkloppingen, hoofdpijn, jeuk, maag- en darmkrampen, brandend maagzuur, migraine, misselijkheid, netelroos (galbulten), onderhuidse zwellingen en/of een branderige, opgezette tong.
Biogene aminen zoals histamine, tyramine, dopamine en serotonine zijn stoffen die de zenuwuiteinden van het autonome zenuwstelsel stimuleren. Ze beïnvloeden bijvoorbeeld de spijsvertering, bloedsomloop en ademhaling. Histamine is één van de meest bekende biogene aminen en het wordt in de stofwisseling van de mens gevormd. Histamine is betrokken bij onze afweer, bloedsomloop, ademhaling, temperatuurregeling, slaap-waakritme en maagzuurproductie. Histamine wordt, nadat het gevormd is, opgeslagen in mestcellen en witte bloedcellen. Mestcellen zijn cellen die zijn betrokken bij het afweersysteem. Uitlokkende factoren, ook wel ‘triggers’ genoemd, kunnen ervoor zorgen dat histamine ongewenst vrij komt.
Dit is bijvoorbeeld zo bij alcohol, medicijnen en voedsel. Bij gezonde mensen is de afbraak en blootstelling aan histamine meestal in balans waardoor klachten uitblijven. Bij histamine-intolerantie is de balans verstoord en vindt er stapeling van histamine plaats. Voedingsmiddelen die rijk aan histamine, histaminevrijmakers of andere biogene aminen zijn, kunnen dergelijke reacties uitlokken. Dit is dan zowel afkomstig van de eigen aanmaak als via de voeding. Ook medicatie, stress en een hormonale disbalans kunnen stapeling van histamine veroorzaken. Histamine kan in voedsel ontstaan door microbieel bederf, rijping en gisting (fermentatie). Microbieel bederf betekent het bederven van voedsel door bacteriën. Rijping vindt vooral in een fabriek plaats.
Een voorbeeld van een voedingsmiddel dat gerijpt is in de fabriek is kaas. Hoe ouder de kaas, des te meer histamine de kaas bevat, omdat de kaas gerijpter is. Oude kaas bevat dus meer histamine dan jonge kaas. Fermentatie is een techniek waarbij bacteriën, gisten en schimmels worden gebruikt om een voedingsmiddel te maken of beter te laten smaken. Enkele voorbeelden van gefermenteerde producten zijn salami, yoghurt en (rode )wijn. Voedsel kan ook bestanddelen bevatten die in staat zijn om het in de mestcellen aanwezige histamine vrij te maken. Deze stoffen worden ‘histaminevrijmakers’ genoemd. Enkele voorbeelden van histaminevrijmakers zijn aardbei, alcohol, chocolade, kaneel, tomaat, schaal- en schelpdieren en varkensvlees. Ook medicatie kan histamine vrijmaken of de activiteit van de enzymen die histamine afbreken verminderen. Is iemand overgevoelig voor biogene aminen zoals histamine, dan is het belangrijk dat de voeding niet te veel biogene aminen en histaminevrijmakers bevat. Hoeveel biogene aminen en histaminevrijmakers in de voeding worden verdragen, verschilt van persoon tot persoon.
Daarbij varieert het ook binnen één persoon: het hangt af van het soort voedingsmiddel dat die persoon neemt. Iemand reageert pas wanneer een bepaalde gevoeligheidsdrempel wordt overschreden. Deze drempel wordt beïnvloed door factoren zoals infecties, verstoringen in de lever- en darmfunctie, medicijngebruik, stress en ziekte. Een flinke puzzel dus. Histamine-intolerantie kan vastgesteld worden door een eliminatie/ provocatiedieet. Eliminatie betekent het weglaten van voedingsmiddelen die klachten veroorzaken. Provocatie betekent het opnieuw toevoegen van voedingsmiddelen. Het doel van deze eliminatie/ provocatie is dat voedingsmiddelen met een ‘hoog’ histaminegehalte en voedingsmiddelen die histamine vrij kunnen maken in het lichaam, tijdelijk geheel worden verwijderd uit de voeding.
Wilt u meer weten of hiermee aan de slag? Neem dan contact op met Irene van der Vuurst, diëtist Libra, tel. 06-11276810. Libra is gevestigd in Franeker (De Metro), Harlingen (Fysio Harlingen) en Sexbierum (Fysio Harlingen). De diëtist wordt vergoed vanuit de basisverzekering en u heeft geen verwijzing (meer) nodig.
