Vorige week zondag opende de burgemeester van gemeente Waadhoeke, Marga Waanders, in de Martinikerk in Franeker de tentoonstelling `Componisten in oorlogstijd`.
Behalve een opmaat naar de dodenherdenking op 4 mei en bevrijdingsdag op 5 mei is het herdenken, gedenken van slachtoffers in de 2e Wereldoorlog en elke oorlog in de wereld, nu heel dichtbij in Oekraïne. Actueel is nog steeds het vervolgen van mensen om hun afkomst of standpunten.
In de tentoonstelling ‘Componisten in oorlogstijd’ worden de levens van twintig in de Tweede Wereldoorlog vervolgde musici belicht met foto’s, documenten, brieven, tekeningen en stukjes partituur. De componisten werden vervolgd om hun afkomst of standpunten, doken onder, gingen in het verzet of werden gedeporteerd. Acht componisten hebben de oorlog niet overleefd.
Tijdens de oorlog was hun werk verboden; na de oorlog werden hun namen en hun composities vergeten. Op initiatief van de Leo Smit Stichting krijgen de componisten nu een podium Friesland, in de Martinikerk te Franeker.
Vergeten componisten
Nederland kende een bloeiend muziekleven in de jaren twintig en dertig van de twintigste eeuw. Componisten als Géza Frid en Rosy Wertheim hadden een internationale carrière; koordirigent en componist Israël Olman was geliefd bij duizenden zangers. Max Vredenburg en Hans Lachman componeerden muziek bij films; in het Concertgebouw klonken composities van Henriëtte Bosmans en Leo Smit. Nederland was een veilige haven waar buitenlandse vluchtelingen als Franz Weisz en Hans Krieg een nieuw leven opbouwden. De Hongaarse violist en componist Zoltán Székely arriveerde in het voorjaar van 1922 in Nijmegen, waar hij opgevangen werd door de familie Everts. Met dochter Mientje bouwde hij een nieuw leven op in Nederland en werd concertmeester van het Concertgebouworkest. Toen bleek dat hij Joods was, werd hij in 1942 prompt ontslagen. De Tweede Wereldoorlog maakte een abrupt einde aan soms pas ontluikende, soms glansrijke muzikale carrières. Dit deel van de Nederlandse muziekgeschiedenis is maar weinig verteld. In de tentoonstelling maakt de bezoeker kennis met deze – bijna – vergeten componisten door verhalen en brieven te lezen, foto’s en manuscripten te bekijken en naar de muziek te luisteren. Dat brengt de componisten en hun werk dichterbij.
Bezoekersinformatie
De opening van de tentoonstelling vond plaats op 3 april met aansluitend de kerkdienst o.l.v. ds. Sytse Ypma. Eleonore Pameijer, artistiek leider en oprichter van de Leo Smit Stichting hield een inleiding en bracht op de fluit muziek van de vervolgde componisten ten gehore.
- De openingstijden in april zijn op vrijdag en zaterdag van 14.00-16.00 uur.
- Openingstijden in mei en juni: maandag van 14.00-17.00 uur, woensdag t/m zaterdag 11.00 tot 17.00 uur.
De reizende tentoonstelling is een initiatief van de Leo Smit Stichting
www.leosmitfoundation.org
www.forbiddenmusicregained.org
