Vanaf 7 november 2019
Zesdelige collegereeks:
Waarom hebben we de EU? Hoe werkt de EU? En hoe ziet de toekomst eruit?
Harry Daemen (foto) organiseert komende winter een zesdelige collegereeks over de Europese Unie – een ingewikkelde en fascinerende politieke arena – en de actuele thema’s die voor alle EU-burgers van belang zijn.
De eerste
drie colleges gaan over de geschiedenis en het functioneren van de EU en over
de Europese beleidsvorming en democratie. Vervolgens wordt ingegaan op de
actualiteit. Aan de orde komen o.a. het economische beleid van de EU, de
vluchtelingencrisis en het buitenlands beleid, andere aspecten
van Europees beleid en de Brexit. Het zesde, afsluitende college zal gaan
over de toekomst van de EU: de mogelijkheden en uitdagingen.
In al deze colleges krijgen de deelnemers volop ruimte om vragen te stellen
en in discussie te gaan over deze zeer actuele problematiek. De colleges
duren van 20:00 tot 21:45 uur en hebben een informele nabespreking in de Doelen.
Colleges
1. De geschiedenis van de
naoorlogse Europese Integratie
7 november 2019
In dit college zal het ontstaan van de Europese Unie en haar voorlopers sinds
de Tweede Wereldoorlog worden besproken. De eerste samenwerkingsvormen in
Europa waren een reactie op de verschrikkingen van deze oorlog. Later kreeg de
Europese integratie bredere doelstellingen.
We zullen zien hoe periodes van groei en bloei afgewisseld zijn met periodes
van stagnatie en twijfel. Ook de groei van de Europese Unie komt aan de orde
(van 6 naar 28 leden en nu terug naar 27?).
Ook kijken we naar enkele verschillende theorieën over integratie. Wat leren
zij ons?
2. De instituties van de
Europese Unie
14 november 2019
Het bouwwerk van Europese Instituties is voor velen een raadsel. Wat is nu
precies de taak van al die instituties; hoe verhouden zij zich tot elkaar en waarom
is het zo ingewikkeld? Soms lijkt er sprake van een federale structuur
(sommigen spreken zelfs van een superstaat!). Maar op andere momenten lijkt de
EU juist een zwak samenwerkend verband van losse staten.
De gang van zaken met betrekking tot de benoeming van een nieuwe voorzitter van
de Europese Commissie laat zien hoe ingewikkeld de relaties tussen de diverse
Europese instituties zijn en dat daarachter verschillende opvattingen over de
inrichting van de Unie schuilgaan.
3. Europese beleidsvorming
en democratie
21 november 2019
Het is niet vreemd dat het beleidsproces in het gecompliceerde netwerk van
Europese instituties ingewikkeld is. Daarom zullen we ook aandacht geven aan de
manier waarop beleid wordt gevormd en wie daarop invloed uitoefenen. Daarbij
gaan we ook in op de rol van maatschappelijke organisaties (lobby’s) in dit
spel.
Natuurlijk zullen we het ook over het democratische gehalte van de EU hebben.
Hoe machtig is het Europese parlement? Is er sprake van een democratisch
deficiet en wat is daaraan te doen? De beantwoording van deze vraag, zo zal
blijken, is in hoge mate afhankelijk van de visie op de verhouding tussen EU,
lidstaten en maatschappelijke organisaties.
4. De reikwijdte van het
Europese beleid.
Met medewerking van Annalies Outhuijse.
28 november 2019
a. Overzicht van Europees beleid
De reikwijdte van het Europese beleid is sterk gegroeid: ging het in eerste
instantie vooral over economie, handel, landbouw en een stukje solidariteit;
sinds “Maastricht” is daar nogal wat bij gekomen. Wat zoal?
En hoe verhoudt dit Europese beleid zich tot nationale beleidsvoering?
Sommige burgers en politici vragen zich openlijk af of de Europese Unie nog wel
de juiste dingen doet? Is het waar dat de EU “kromme bananen” verbiedt?
b. Gastcollege Annalies van Outhuijse: mededingingsbeleid
Een belangrijk onderdeel van het economisch beleid van de EU is het
mededingingsbeleid, het beleid gericht op het creëren en handhaven van een
vrije markt in heel Europa. In het tweede uur van dit college zal dit aspect
van EU-beleid worden verkend.
5. Buitenlands beleid,
waaronder vluchtelingen- en asielbeleid
12 december 2019
De spanning tussen de verwachtingen van burgers en de feitelijke macht van de
Unie wordt zeer zichtbaar bij het buitenlands beleid. Burgers verwachten
bijvoorbeeld krachtig optreden van de Unie in de vluchtelingencrisis. Zij
gruwen bij de beelden van bootjes op de Middellandse Zee.
Bovendien: hoe lang kan een economische grootmacht zich permitteren in de
internationale politiek vrijwel afwezig te zijn? Maar de machtsmiddelen van de
Unie zijn zeer begrensd, vooral door onwil van nationale autoriteiten om de
vereiste bevoegdheden over te dragen. Toch zal er een antwoord op deze
uitdagingen moeten worden gegeven. Wat voor ontwikkelingen kunnen wij op dit
vlak verwachten?
6. The BREXIT and beyond:
naar een modernisering van de Europese Unie
Moderator: Eduard van Zuijlen
19 december 2019
De BREXIT is niet alleen een Britse kwestie, maar tegelijkertijd een
waarschuwing aan het adres van Europese beleidsvoerders en (zeker ook)
nationale autoriteiten. Zijn zij te traag geweest met het vernieuwen van de
Unie? Sluit de Unie voldoende aan bij de verwachtingen van Europese burgers?
In dit college kijken we terug en vooruit. Welke ontwikkelingen zijn te verwachten
op grond van de ontwikkeling die de Unie tot dusver heeft doorgemaakt. We
kijken deels terug op de eerdere colleges. Maar we kijken ook vooruit: Welke
problemen draagt de Unie met zich mee en welke uitdagingen staan haar te
wachten?
Bij de Europese verkiezingen van dit jaar profileerden belangrijke spelers zich
met hervormingsvoorstellen. Men wil een andere, betere Unie. Maar hoe anders
zal/kan deze unie zijn?
Aanbevolen literatuur
Anna van Vleuten (red.), De bestuurlijke kaart van de Europese Unie, Coutinho, 2018. Vijfde, herziene, druk.
Inschrijving
Aangezien het ene college voortbouwt op het andere kan niet voor afzonderlijke colleges worden ingeschreven, maar alleen voor de reeks in zijn geheel. Inschrijven kan via info@academiefraneker.nl en de kosten voor de cursus zijn 150 euro.
I.v.m. de verbouwing van de Botniastins vinden de colleges plaats in de bovenzaal van Assurantiebedrijf Froonacker, Voorstraat 61, 8801 LB Franeker. Houdt u er rekening mee dat ook hier geen lift aanwezig is.
