Deze zomer biedt de Academie van Franeker inwoners en toeristen al weer voor de vijfde keer een reeks simmerjûn colleges aan. Elk college staat op zich, met als overkoepelend thema ‘Toekomstbeelden’.
Manon Borst van de Academie: ”Mensen hebben altijd nagedacht over de dag van morgen. Aansluitend bij Arcadia zijn er een aantal sprekers uitgenodigd om vanuit heel verschillende invalshoeken te kijken naar de toekomst. Hoe ziet bijvoorbeeld de voedselzekerheid van morgen er uit? Of de Afsluitdijk? Maar we gaan ook kijken naar het toekomstbeeld dat Nederlandse emigranten hadden in de jaren ’50 van de vorige eeuw. Al met al is het een interessant en gevarieerd programma’.
- 27 juli Drs. Meindert Seffinga – Labadisten in Wiuwert – Wappies of wijzen?
- 10 augustus Prof. dr. Wessel Stoker – God in de moderne kunst – Spiritus of spiritualiteit?
- 17 augustus Prof.dr.ir. Tiny van Boekel – Voedselzekerheid – Voor wie zijn de gebakken peren?
- 24 augustus Drs. Wouter van der Heij, – Vismigratierivier en Afsluitdijk – Doorbraak in denken
- 31 augustus Prof. dr. Ton van Kalmthout – Arcadisch Australië? – Emigranten doen een boekje open
De colleges duren ongeveer een uur, met gelegenheid om vragen te stellen. Manon Borst: “Na afloop eindigen we natuurlijk met elkaar op het terras van Café de Doelen. Het napraten met de spreker en elkaar is inmiddels een goede traditie”.
Academische tijden herleven met de ‘Simmerjûn-colleges
Meer dan twee eeuwen groeide en bloeide in Franeker een, in binnen- en buitenland roemruchte universiteit. Voorjaar 2018 is de Academie van Franeker nieuw leven ingeblazen. Niet als de zoveelste hogere onderwijsinstelling, maar als centrum om wetenschap en maatschappij te verbinden. Activiteiten vinden plaats in de historische Botniastins aan de Breedeplaats.
Woensdagavond – College Avond
- Locatie: De Botniastins, Breedeplaats 1
- Toegang: €10,- (inclusief een consumptie na afloop bij De Doelen)
- Inloop: 20:15 uur
- Aanvang college: 20:30 uur
27 juli Drs. Meindert Seffinga
Labadisten in Wiuwert – Wappies of wijzen?
In de 17de eeuw veroorzaakte de komst van de labadisten naar Friesland veel onrust. De theologische standpunten van deze sekte vielen niet bij iedereen in goede aarde. Ze waren ook wel tamelijk extreem in de uitoefening van het christelijk geloof.
Er ontstond een felle polemiek waarbij voor- en tegenstanders elkaar voor rotte vis uitmaakte.
In Veere startte Jean de Labadie een huisgemeente van uitverkorenen. Toen ze na veel protesten Zeeland verlieten en naar Amsterdam verhuisden, kregen ze daar enkele honderden volgelingen.Maar ook in de tolerante stad Amsterdam ondervonden ze zoveel weerstand, dat ze gedwongen werden te vertrekken. Dat lot trof hen ook in Herford (Duitsland) en Altona (Denemarken). In 1675 streken ze neer in Wieuwerd. Daar bleven ze, tot de sekte in 1732 werd opgeheven. Wat was er in Friesland zo anders, dat het hier wel lukte om voet aan de grond te krijgen. Deze vraag staat centraal in deze lezing/college.
Drs. Meindert Seffinga is directeur van het Historisch Centrum Leeuwarden, daarvoor was hij directeur van het Fries Scheepvaart Museum.
10 augustus Prof. dr. Wessel Stoker
God in de moderne kunst – Spiritus of spiritualiteit?
Het is verrassend hoe religieuze symboliek in werken van moderne kunstenaars een breed publiek kan aanspreken. Ook hen die niets met de kerk te maken willen hebben. Kunst en religie zijn aan elkaar verwant omdat zij beide op eigen wijze willen uitdrukken waar het in het leven werkelijk om gaat. Vincent van Gogh, Graham Sutherland, Marc Mulders, Marlene Dumas en andere moderne kunstenaars verbeelden christelijke thema’s met een nieuwe beeldtaal. Hun kunst kan een dialoog oproepen, een vorm van protest zijn of spirituele verdieping geven. Wessel Stoker laat zulke kunst zien en licht haar toe.
Prof. Wessel Stoker was als godsdienstfilosoof en estheticus aan de VU verbonden. Hij bekleedde de bijzondere leerstoel esthetica aan de VU (Faculteiten Theologie, Filosofie en Letteren). Onlangs verscheen zijn boek over moderne religieuze kunst: God opnieuw verbeeld: een theologische kunstbeschouwing (Parthenon 2019).
17 augustus Prof.dr.ir. Tiny van Boekel
Voedselzekerheid – Voor wie zijn de gebakken peren?
Korte inhoud: Ons voedselproductie systeem is complex. Enerzijds is er veel bereikt qua voedselveiligheid , -zekerheid en -kwaliteit. Anderzijds is er ook veel maatschappelijke discussie en kritiek. Er is kortom veel verwarring. De lezing zal een overzicht geven van hoe het systeem zich ontwikkeld heeft, wat de huidige situatie is en wat toekomstige ontwikkelingen zijn. De lezing zal elementen aanreiken vanuit een wetenschappelijk en maatschappelijk perspectief waarmee zin en onzin over voedsel en voeding kan worden onderscheiden.
Emeritus prof.dr.ir. Tiny van Boekel is buitengewoon hoogleraar aan Wageningen University. Hij bekleedt sinds 2017 de leerstoel Dairy Science and Technology.
24 augustus Drs. Wouter van der Heij,
Vismigratierivier en Afsluitdijk – Doorbraak in denken
De ruim 30 kilometer lange en kaarsrechte Afsluitdijk is vanuit de ruimte zichtbaar. Naast een ongekend staaltje van Nederlands dijk bouwkunst doorsnijdt deze dam al 90 jaar de Waddenzee en hindert het de migratie van vissen en veel ander onderwaterleven. Onder ecologen staat de Afsluitdijk daarom ook wel bekend als de grootste nationale natuurramp
De plannen voor versterking voor de versterking van de Afsluitdijk werden door de Waddenvereniging en andere partijen aangegrepen om te pleiten voor een gat in de dijk. Een gat zodat vissoorten als zalm, paling en spiering weer onbelemmerd het IJsselmeer op kan zwemmen. Het gat maakt onderdeel uit van de Vismigratierivier een ruim 4 kilometer lange passage voor trekvissen welke op dit moment wordt aangelegd.
Wouter van der Heij, marien ecoloog van de Waddenvereniging, geeft toelichting op de unieke samenwerking tussen dijkenbouwers en ecologen tussen vissers en natuurbeschermers en het bijzondere levensverhaal van trekvissen.
Drs. Wouter van der Heij is marien ecoloog. Hij is gespecialiseerde in het mariene milieu van de Waddenzee en de Nederlandse kustzone. Initiatiefnemer van de Vismigratierivier en projectleider Wadden Tools Swimway Waddenzee
31 augustus Prof. dr. Ton van Kalmthout
Arcadisch Australië? – Emigranten doen een boekje open
In de decennia na de Tweede Wereldoorlog ontwikkelde de Nederlandse regering een tamelijk effectief migratiebeleid: meer dan een half miljoen Nederlanders verhuisden naar de Verenigde Staten van Amerika, Canada, Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrika. Ruim 150.000 Nederlandse ingezetenen belandden in Australië. Deze landverhuizing ging gepaard met een hoeveelheid Nederlands-Australische migratieliteratuur voor volwassenen en jeugdigen, een literatuur die hen voorbereidde op de overtocht en vestiging en verslag deed van hun ervaringen aan de andere kant van de wereld. Tot deze ervaringen behoorde vaak een cultuurschok, niet alleen veroorzaakt door nieuwe leef- en werkomstandigheden en onbekende gebruiken, maar ook door de overweldigende natuur van een uitgestrekt land, met vreemde gewassen en exotische dieren zoals kangoeroes, kookaburra’s, slangen en merkwaardige insecten. Het college gaat in op de vraag op welke manieren en in welke gedaanten migratieliteratuur werd ingezet, al dan niet in vertaling. Hoe bracht zij emigratie, emigranten en het land van bestemming voor het voetlicht? Welke auteurs en bemiddelende instanties waren erbij betrokken? En welke functies had zij voor het beoogde lezerspubliek?
Prof. dr. Ton van Kalmthout is senior-onderzoeker bij NL-Lab, een interdisciplinaire onderzoeksgroep van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Daarnaast is hij bijzonder hoogleraar Nederlandse letterkunde bij het Leiden University Centre for the Arts in Society. In zijn onderzoek en publicaties concentreert hij zich op uiteenlopende vormen van cultuuroverdracht, waaronder de import van buitenlandse literatuur in Nederland en de receptie van Nederlandse literatuur elders in de wereld. In 2021 hield hij zijn oratie Een sprong in het duister. Nederlandse migratieliteratuur 1946-1992.
Academie van Franeker sinds 1585, wetenschap en maatschappij verbinden
Meer informatie: https://www.academiefraneker.nl/agenda
