In het voorjaar van 1941 werd het de Duitsers duidelijk dat de Luftwaffe het vereiste overwicht in de lucht niet zou kunnen verkrijgen. Daarmee werd een invasie van Engeland een mission impossible. Bovendien had Hitler haast; de voorbereiding voor de inval in de Sovjet-Unie was al in volle gang.
De gevolgen waren immens. De Duitsers zouden de hele West-Europese kust moeten beveiligen met fortificaties, bunkers en geschut om te voorkomen dat de Britten hen zouden aanvallen, terwijl ze bezig waren met de veldtocht in Rusland. Bovendien wilden de Duitsers een minimale bezetting in West-Europa, om zoveel mogelijk divisies in het oosten in te kunnen zetten.
Uiteraard kwamen de zwaarste bunkers waar Groot-Brittannië het dichtst bij was, Noord-Frankrijk! Voor de bouw van die fortificaties werden in de winter van ’40 op ’41 veel bewoners langs de kust geëvacueerd en kwamen o.a. terecht in Leeuwarden. Meer dan 50.000 Nederlanders verdienen er een boterham mee.
Ook in Friesland kwamen bunkers; immens grote op de Waddeneilanden Schiermonnikoog en Terschelling en kleine langs de kust van Noord-Friesland. De Friese bunkers hadden waren in eerste instantie niet bedoeld om een invasie tegen te houden, maar kregen vooral een functie in de luchtverdediging. Op Terschelling (Tiger), Schiermonnikoog (Schlei), alsmede bij Sondel (Eisbär), bouwden de Duitsers radarposten die moesten worden beschermd.
Tenslotte verschenen langs de waddenkust kleine fortificaties, ter bewaking van dit deel van de kust. In de enig overgebleven bunker langs de zeedijk, hier in Koehoal onder Tzummarum, organiseert de Stichting Bunker Koehoal tweemaal per jaar een tentoonstelling.
Bijzonder dit jaar is dat in september het 75 jaar geleden is dat de bunker werd gebouwd, en bovendien viert de Stichting haar eerste lustrum.
Het bestuur is van mening dat we beide feiten niet ongemerkt voorbij moeten laten gaan. Vandaar dat we een zeer bijzondere tentoonstelling “Opdat wij niet vergeten” over de luchtoorlog boven Noordwest Friesland hebben samengesteld. Maar er is meer.
VRIJDAG 23 SEPTEMBER
- Yeb Hettingamuseum – Firgum: een klankbeeld over De Jodenvervolging in Friesland. De lezing wordt ondersteund met dia’s en behandelt de aangrijpende verhalen van onze Friese Joodse medeburgers.
De Leeuwarder familie De Kadt wordt een goed onderduikadres aangeboden, maar men durft niet en pleegt collectief zelfmoord op een zo gruwelijke wijze, dat men de doodsangst kan voelen. Maar de 9 maanden oude David laat men in leven. Waarom?
De gemeentepolitie moet Joden van huis halen; zo ook agent Halma. Maar diezelfde Halma brengt, als de Jodenvervolging op z’n hevigst is, achter op de fiets een Joods meisje van Leeuwarden naar een veilig adres in Rinsumageest.
Ziehier twee voorbeelden waaruit blijkt dat de wereld niet bestaat uit goede of foute Nederlanders en dat lokale situaties en de factor geluk een vaak beslissende rol spelen. De lezing bestaat uit twee delen en kent een korte pauze.
Aanvang 20.00 uur. Toegang gratis.
ZATERDAG 24 SEPTEMBER
- 10:00: “Opdat wij niet vergeten”
De tentoonstelling kan worden bezichtigd.
- 14:00-16.00; Een aantal legervoertuigen van ‘Keep them Rolling’ bezoekt onze bunker.
Deze organisatie restaureert en onderhoudt oude legervoertuigen. Meestal rijden ze aan uw neus voorbij, maar nu bent U in de gelegenheid ze van alle kanten goed te bekijken.
- 15:30-16.30 uur: Hot en Toasty. De drie dames brengen allerlei liederen uit de jaren ‘40/’50 ten gehore, waaronder veel evergreens uit de tijd van onze bevrijders.
Bij de bunker is een feesttent, waar U wat hapjes en drankjes kunt krijgen.
ZONDAG 25 SEPTEMBER
- De bunker is geopend van 10.00 tot 17.00 uur.
We heten U van harte welkom bij de activiteiten.
