Klaas en Pieternel moesten naar hun vader die ziek was. Ik bleef alleen. Hun vertrek was onverwacht, er waren geen instructies gegeven, er was niks gekookt. Dus zorgde ik dat ik toch iets binnen kreeg: een stuk roggebrood met spek. Zo’n zwoerd met spek werd weliswaar beschouwd als delicatesse, maar ik moest toch wat. Alleen thuis ging ik een brief schrijven aan papa en mama en daarin schreef ik waarom ik alleen thuis was. Tante kwam er achter dat ik dat geschreven had. Ik denk dat je hier weg moet, zei ze. Je ouders zullen je wel weg laten halen bij mensen die je helemaal alleen laten….. En je hebt ook spek gestolen. Daarna heeft ze enkele weken niet meer met me gesproken.
Aan het woord is Esther Clara Blazer, destijds een dertienjarig Joods meisje, dat ondergedoken zat in Tzummarum en na de oorlog uit dankbaarheid een herinneringsboekje schreef voor al haar onderduikgevers. Esther werd na de oorlog onder haar duiknaam Ellen een bekende Nederlandse televisiepersoonlijkheid en grote steun achter Sonja Barend.
Anno 2024: Een roerige opening van het Holocaustmuseum in Amsterdam. 2024, 80 Jaar bevrijding van Auschwitz; 2024, het spraakmakende docudrama “De Joodse Raad”. Voorwaar, de Jodenvervolging is een hot item.
En toch lijkt het geen onderwerp voor een tentoonstelling in de Waadhoeke. Naast de bewoners van de kibboets die al in 1941 werden afgevoerd, woonden er nauwelijks Joden in onze gemeente. Het nodigt niet uit voor een expositie.
Maar schijn bedriegt; is er veel meer te vertellen. Een Joods meisje dat aan polio overlijdt en clandestien bij een boer moet worden begraven. Onderduiken in het Psychiatrisch Ziekenhuis; het doodschieten van een joods echtpaar dat zich niet aan de afspraken met het verzet houdt, twee onafhankelijke publicaties van Joodse kinderen die hun belevenissen in Tzummarum aan het papier hebben toevertrouwd…..
Zoals u van ons gewend bent schetsen we in grote lijnen het hoe en waarom van de Jodenvervolging, waarna we op zoek gaan naar de verhalen van ooggetuigen in onze gemeente.
Geïnteresseerd? Wilt u weten hoe het met de ruzie tussen Ellen en haar pleegmoeder af liep? Hebt u eigen verhalen?
Op zaterdag 4 en zondag 5 mei bent u van harte welkom in de bunker van Koehoal. De deur is geopend van 11 uur ‘s ochtends tot 5 uur ’s middags.
